Tüp Bebek Nedir?
Tüp bebek tedavisi (İn Vitro Fertilization-İVF ) bebek sahibi olmak isteyip de, çeşitli sebeplerle bebek sahibi olamayan çiftler için uygulanabilen bir tedavi yöntemidir. Tüp bebek tedavisi, yumurta ve spermin laboratuvar ortamında döllendirilip; oluşan embriyoların rahim içine yerleştirilerek, anne adayının gebe kalmasını amaçlar. Bu yöntem ışığında, anne ve baba adayları çeşitli aşamaları olan bir sürece dâhil olurlar. Bu sürecin her ne kadar umut vadeden bir işleyişi olsa da, tüp bebek tedavisi için merkezimizi tercih eden çiftlerin her şeyden önce huzurlu, anlaşılmış ve güvende hissetmesini önemsiyoruz. Bu öncelikli hedefimiz doğrultusunda, çiftlerin her bir durumunun kişiye has ve biricik olduğunu, bireysellik ilkesini göz önünde bulundurarak ele alıyoruz.
35 yaşın altındaki anne adaylarının 1 yıl, 35 yaşın üzerindeki anne adaylarının 6 ay, 40 yaşın üzerinde olan anne adayları için ise 3 ay boyunca düzenli cinsel birlikteliğe rağmen gebelik gerçekleşmiyorsa infertilite açısından değerlendirilmek üzere mutlaka bir tüp bebek uzmanına başvurması önerilir.
Gebeliğin gerçekleşmesi için yumurta, sperm ve uterusa (rahim ) ihtiyaç vardır. Her birinin ayrı ayrı infertilite açısından değerlendirilmesi gerekmekte olup bir nevi kanal ya da köprü görevi gören fallop tüpleri de unutulmamalıdır. Yumurta ve spermin hiç olmadığı durumlarda ise tüp bebek yapılamaz olup donasyon tedavileriyle çözüm bulunur.
Tüp bebek tedavisi kadın ve erkekte mevcut olan sorunları saptamayı ve bu sorunlara çözümler bularak çocuk sahibi olunmasını amaçlar. Bu sorunları tespit etmek için yapılan testler ve tetkikler sonucunda mevcut sorunlar giderildikten sonra (ameliyat vs gibi ) anne-baba adayları tedavi programına alınır.
Kıbrıs’ta tüp bebek tedavileri için Türkiye’de ki gibi resmi nikâh şartı aranmamaktadır. Ayrıca transfer edilmesi planlanan embriyo sayısı yasaya göre max 3 olup Türkiye’ye göre daha fazla olduğu için başarısı şansı da kat ve kat daha fazla olmaktadır. Bu nedenle Kıbrıs nikâh şartı aranmaması ve transfer edilen embriyo sayısı nedeniyle cazip bir ülke olmuştur.
Tüp Bebek Tedavisi Kimlere Yapılır?
Kadın
- İmmünolojik faktörler
- Başarısız aşılama denemesi olanlar
- Rahminde problem olanlar ( myom,polip,yapışıklık,septum..vb)
- Hormon bozuklulukları olanlar (prolaktin,tiroid,fsh,amh vb )
- Tüplerinde tıkanıklık ya da hasar olanlar (hidrosalpenks vb)
- Endometriyozis hastalığı olanlar (çikolata kisti )
- Açıklanamayan infertilite (açıklanamayan kısırlık)
- Prematür overyan yetmezliği olanlar (premenopoz durumu )
- Polikistik over sendromu (Çok yumurtalı over)
- Vajinusmus (ilişkiye girememe)
Erkek
- Düşük sperm sayısı,.
- Düşük sperm hareketi,
- Sertleşme gücü ilgili problemi olanlar
- Kistik fibrozisi hastalığı olan
- Menide sperm bulunmaması (Azospermi)
- Zayıf sperm morfolojisi (şekilsiz sperm)
- Testislerin Hasarı veya Enfeksiyonu
Kadınlarda ayrıca yaş (35 yaşın üzerinde olmak) ,sigara, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı madde kullanımı, stres aşırı kilo veya zayıflık gibi nedenler gebe kalmayı olumsuz etkiler.
Tüp Bebek Tedavisinde İstenen Testler
Anne Adayından İstenilen Testler:
- FSH, LH, E2, Progesteron (Adet kanamasının 2. veya 3. günü yapılacak)
- AMH (Bu değeri 0.5 in altında olan anne adaylarında, yeterli yumurta sayısı gelişmeyebilir ve bu da tedavinin başarı ile tamamlanmasına engel teşkil eder. Gebelik gerçekleşmesi halinde ise düşük ile sonuçlanma riski vardır)
- TSH, T3, T4 ,prolaktin (sabah aç karına)
- Tam Kan Sayımı, kan grubu
- Açlık Kan Şekeri (sabah aç karına)
- Üre, SGOT, SGPT
- PTT, INR, APTT
- Vit B12 ve Vit D
- HBsAg, Anti-HCV, HIV, VDRL (Bulaşıcı hastalıklar testidir)
- Karyotip (duruma göre)
- USG (Vajinal Ultrasonografi )adet döneminin 14-20. günleri arasında olması tercih edilir. Rahim içi zarın görünümü, sıvı birikimi, adenomiyozis ( endometrium içindeki siyah delik gibi görünen yapı) miyom, polip ultrason yardımıyla daha doğru tespit edilir. Özellikle rahim içi zarın (Endometrium) kalınlığı çok önem arz etmektedir ve tercihen 8 mm ve üzeri olması istenir. Endometriumda sıvı birikmesi genellikle sezaryen gibi rahim içi operasyonlara bağlı olup yapışıklık olduğunu düşündürmektedir. Ayrıca tüplerde meydana gelen hidrosalpenks adı verilen genişlemeye bağlı da sıvı birikmesi gelişebilir. Usg ile aynı zamanda yumurtalıklar (overler) değerlendirilir. Yumurta rezervinin bu işlem için uygun olup olmadığına bakılır. Başarı şansının yüksek olması için ortalama 10-15 adet olgun yumurta hedefine ulaşılması istenir. Yumurta rezervinin düşük olduğu durumlarda biriktirme yani havuz yöntemi uygulanır. Havuz yönteminde ise genelde 2-3 kez yumurta toplama işlemi yapılır.Bu yöntem zaman alabildiği gibi biraz maliyetli ve meşakkatli de olmaktadır. Böyle durumlarda bazen yumurta donasyonu da tercih edilebilir.
- HSG (Histerosalpingografi ) Kısırlığın nedenlerinin araştırılmasında en önemli ve vazgeçilmez tetkiktir. Rahim ve tüplerin görüntülenmesini sağlayan, rahim girişine özel bir alet takılarak kontrast bir sıvı verilip çekilen bir çeşit röntgendir. Diğer bir adı da rahim filmidir. Basınçlı çekilmesine bağlı olarak ağrı olabileceğinden anestezi altında çekilmesini önermekteyiz. Röntgen ışınlarıyla gerçekleştirilmesine rağmen verilen ışın dozu oldukça düşüktür. Bu röntgen ile özellikle içindeki sıvının embriyoya değmesine bağlı olarak gebeliği olumsuz etkilemesi ve dış gebeliğe sebep olmasıyla bilinen tüplerdeki (fallop tüpleri) şişmeler, rahim içindeki polip, miyom, yapışıklık gibi durumlar tespit edilmektedir. HSG prensip olarak adet kanamasının bitimini takip eden 2-3 günlük zaman diliminde çekilir. Gebeliğin olmadığından emin olunduğu durumlarda ise filmin çekilme gününde esneklik olabilir. Enfeksiyon varlığında ise filmin çekimi ertelenir.
Çekilen rahim filmi 2 yıl için geçerli olup cerrahi müdahale geçirilmişse yapışıklık vs açısından filmin tekrarlanması önerilir
Anne Adayından İstenilen Testler:
Tedaviyi olumsuz etkileyebilecek veya sağlığı için risk teşkil eden hastalıklar ve kullanılan ilaçlar varsa gerekli önlemeleri almamız açısından mutlaka tarafımıza bildirilmelidir. Özellikle Kan sulandırıcılar, şeker ilaçları , tansiyon ve kalp ilaçlarının yanı sıra sigara -alkol gibi zararlı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı da bizim için önemli bir bilgidir.
Baba Adayından İstenilen Testler:
- Spermiyogram (3-5 günlük cinsel perhiz ile )
- HBsAg, Anti-HCV, HIV, VDRL (Bulaşıcı hastalıklar testidir)
- FSH, LH, Testesteron hormon analizleri (duruma göre)
- Karyotip (duruma göre)
Baba Adayından İstenilen Bilgiler:
Sperm vermesini engelleyen bir hastalığının (diyabet gibi ) veya strese bağlı sperm verememe durumu varsa tarafımıza bildirilmelidir. Böyle durumlarda destek amaçlı ilaç verilebilir veya spermi testislerden küçük bir operasyon ile almak gerekebilir. Verilen ilaçların komplikasyonları nedeniyle kalp hastalığının varlığı risk teşkil edebilir. Ayrıca kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar da operasyon açısından risk yaratabilir. Yine sperm ile ilgili tedavi veya operasyon (Tese,Tesa,varikosel..vs ) geçirip geçirmediği, sigara -alkol gibi zararlı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı bilgisi tedavinin seyrine ışık tutacağından tarafımıza tam yapılmalıdır.
Tüp Bebek Tedavisinin Aşamaları
Tüp bebek tedavisinde en önemli önceliğimiz; merkezimize danışan çiftlerin beklentilerini anlayabilmek ve her çiftin kendi içinde özel ve benzersiz süreçleri olduğunu kabul ederek, açık ve şeffaf bir iletişimle süreçlerimizi ilerletmektir.
Tedavi süreçleri aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
- Ön Değerlendirme ve Danışmanlık
Amaç: Çiftlerin tıbbi ve üreme sağlığı hakkında genel bir değerlendirme yapmak.
Süreç: Tıbbi geçmiş, önceki üreme deneyimleri, yaşam tarzı ve genel sağlık durumu hakkında bilgi toplanır. Gerekli tıbbi testler (kan testleri, ultrason, semen analizi vb.) yapılır.
- Uyarı Tedavisi (Ovülasyon İndüksiyonu)
Amaç: Birden fazla yumurtanın olgunlaşmasını sağlamak.
Süreç: Kadına, yumurtalıkların birden fazla yumurta üretmesini sağlamak için hormon tedavisi uygulanır. Bu süreç boyunca düzenli ultrason takipleri ve kan testleri ile yumurta gelişimi izlenir.
- Yumurta Toplama (Ovum Pick-Up)
Amaç: Olgun yumurtaları yumurtalıklardan toplamak.
Süreç: Genellikle kısa süreli anestezi altında, ince bir iğne yardımıyla ultrason eşliğinde yumurtalar toplanır.
- Sperm Örneğinin Hazırlanması
Amaç: Döllenme için uygun spermleri seçmek.
Süreç: Erkekten alınan sperm örneği, laboratuvarda işlenir ve en sağlıklı spermler seçilir.
- Döllenme ve Embriyo Kültürü
Amaç: Yumurtaların spermlerle döllenmesini sağlamak ve embriyoların gelişimini izlemek.
Süreç: Yumurtalar ve spermler laboratuvar ortamında bir araya getirilir. Döllenme başarılı olursa, embriyolar birkaç gün boyunca özel inkübatörlerde gelişmeye bırakılır.
- Embriyo Transferi
Amaç: En sağlıklı embriyoyu (veya embriyoları) kadının rahmine yerleştirmek.
Süreç: Genellikle ağrısız bir işlemle, en iyi kalitedeki embriyo(lar) rahme transfer edilir.
- Luteal Faz Desteği
Amaç: Gebeliğin devamını desteklemek.
Süreç: Embriyo transferinden sonra, progesteron gibi hormonlar ile destek sağlanır.
- Gebelik Testi
Amaç: Tedavinin sonucunu belirlemek.
Süreç: Embriyo transferinden yaklaşık iki hafta sonra kan testi ile gebelik testi yapılır.
Ek Aşamalar ve Özel Durumlar
Genetik Tarama (PGT): Bazı durumlarda, genetik hastalıkları tespit etmek veya cinsiyet seçimi için embriyolarda genetik tarama yapılabilir.
Donasyon ve Surroga (Taşıyıcı Annelik): Gerekli durumlarda, yumurta, sperm donasyonu veya taşıyıcı annelik hizmetleri sunulabilir.
Tüp Bebek Tedavi Süreci
Doğal yollarla yumurta ve spermin birleşemediği veya birleşse de sağlıklı bir döllenmenin olmadığı durumlarda laboratuvar ortamında uzman embriyologlar tarafından döllenme işleminin gerçekleşmesi sağlanır. Sorun sperm kaynaklı olsa bile her şekilde tedavinin temel basamağında anne adayının yumurtalıklarının uyarılması vardır.
Tedaviye anne adayının adetinin 2.veya 3.gününde başlanır. Yapılan muayene sonucunda asenkron yumurta gelişimi, kist ..vs gibi durumlar yoksa tercihen Estradiol-Lh-Progesteron gibi hormon testleri de yapılarak tedaviye başlanır. Tedavide anne adayının yaşına, kilosuna ve yumurta rezervine uygun olarak bir tedavi protokolü belirlenir. Bu protokollerden en çok tercih edileni kısa protokol olarak bilinen antagonist protokolüdür. Bu protokolde yumurtalıkları uyaran hormon iğneleri uygun görülen dozda başlanır. Tedavinin süresi kişiden kişiye değişmekte olup yumurta rezervi çok olanlarda (pcos gibi) biraz daha uzun seyredip ortalama 10-14 sürede tamamlanır. Bu sürede 2-3 günde bir vajinal ultrason ile yumurtaların sayısı, büyüklükleri, gelişim hızları ve aynı zamanda rahim için değerlendirmesi yapılır.
Bu tedavide muayenelerin bulunduğunuz ülkede de yapılması mümkün. Varsa kendi doktorunuzun kontrolünde ya da bizim tavsiye edeceğimiz bir doktorun kontrolünde olabilirsiniz.
Yumurtalar yeterli sayı ve büyüklüğe ulaştığında (18-20 mm) çatlatma iğnesi verilerek 34-36.saat sonrasında yumurta toplama işlemi planlanır.
Tedavinin son iğnesi olan ve çatlatma iğnesi olarak bilinen hcg iğnesidir. Yapılma günü ve saati çok önemli olup tedavinin başarısını etkilemektedir. İğnenin saati belirlenirken ülkeler arasındaki saat farkı da göz önünde bulundurulmalıdır. Yumurtalıklarda 20 nin üzerinde folikül gelişmesi ve E2 (östrojen ) hormonunun 3000 ve üzerinde olması durumunda özel bir çatlatma iğnesi kullanılarak OHSS olarak bilinen komplikasyonun gelişmesi önlenir. OHSS (Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu) yumurtalıklarda aşırı büyüme ve damar dışına sıvı çıkışının olduğu çok ciddi bir komplikasyondur. Bu durumda embriyolar dondurularak ilerleyen aylarda transfer planlanır.
Genellikle Kıbrıs’a yolculuk çatlatma iğnesinin sabahından itibaren yani yumurta toplama işleminden bir gün öncesidir
Tüp Bebek Tedavisinin Kıbrıs’taki Tedavi Süreci
0.Gün
Yumurta toplama işleminden 1 gün öncesinde Kıbrıs’a gelmeniz uygun olacağından ulaşım ekibimiz tarafından yürütülen organizasyonla seyahatiniz planlanır. Ekibimizin kontrolünde başlayan yolcuğunuzun bitiminde Kıbrıs Ercan Havaalanı’na indiğinizde özel aracımız ile karşılanıyor olacaksınız. Girne veya Lefkoşa bölgesinden tercih ettiğiniz otele transferiniz sağlandıktan sonra bugününüzü dinlenerek geçirebilirsiniz. Kıbrıs’taki yolculuğunuz esnasında trafiğin sol şeritten olduğunu ve araçlarda direksiyonun sağ tarafta olduğunu fark edeceksiniz. Bu nedenle karşıdan karşıya geçerken geçiş kuralları da farklı olup dikkatli olmanız gerekmektedir. Ekibimiz işlem öncesinde dikkat etmeniz gereken hususlar konusunda tekrar hatırlatmak için sizi arayacak veya bilgilendirme mesajı yollayacaktır. Özellikle işleminizin gecikmemesi veya iptal olmaması için işlem saatinizden 8 saat öncesi aç ve susuz kalmanız gerektiği en önemli konudur. Genellikle 00.00 dan sonra aç kalınması istenir. (Tıpkı oruç tutar gibi hiç bir şey yememeli ve içmemelisiniz.)
1.Gün
Size söylediğimiz saatte özel aracımızla otelden kliniğimize ulaşımınız sağlanır. Bilgi güvenliğine verdiğimiz önemden dolayı tüm işlemler büyük bir titizlikle gizlilik çerçevesinde yapılmaktadır. Doktorumuzla yapılan görüşme sonrası duruma göre muayeneniz yapılır. Yapılan ön hazırlık sonrasında (serum takılması, önlük giyilmesi, bilgilendirme ve onam formlarının imzalanması ) anestezi altında 10-15 dk gibi bir sürede yumurta toplama (OPU- oocyte pick up) işleminiz gerçekleşir. Baba adayından alınan sperm örneği ile yumurtalar laboratuvarımızda uzman embriyologlarımız tarafından mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemi ile birleştirilir. Uzman hemşirelerimiz tarafından tedavinizin kalan kısmında yer alan ek ilaçlara başlanır. Tedavinizin içeriğinde enjeksiyon işlemi varsa, hemşirelerimiz tarafından otelinizde yapılması sağlanır.
2.gün
Laboratuvarda mikroenjeksiyon yöntemi ile birleştirilen yumurta ve sperm hücrelerinin döllenip döllenmediği veya döllendiyse kaç tane döllendiği kontrol edilir. Biz bu birleşimden oluşan hücreye ‘’embriyo’’ diyoruz. Yapılan kontroller sonrasında embriyologlarımız tarafından bilgilendirileceğiniz için gün içinde telefonunuz açık olmalıdır.
3.gün
Embriyolarınızın 2.günü. Siz Kıbrıs’ın eşsiz doğasında ve güzel denizinde tatilin keyfini çıkarırken uzman embriyologlarımız tarafından embriyolarınızın takibi güvenli bir şekilde yapılır.
4.gün
Embriyolarınızın 3.günü olup kaliteleri ve sayıları değerlendirilir. Bazı özel durumlarda embriyoların 3.günü transfer planlanabilir. Eğer transferiniz olmayacaksa hastaneye gelmenize gerek olmayıp tatilinizin keyfini sürebilirsiniz veya dinlenebilirsiniz. Yine embriyologlarımız tarafından size bilgi aktarılacaktır.
5.Gün
Embriyolarınızın 4.günü olup yine kliniğe gelmenize gerek yoktur. Hemşirelerimiz tarafından transfer saatiniz ve öncesinde dikkat etmeniz gereken hususlar konusunda gün içinde size bilgilendirme yapılır.
6.Gün
Transfer gününüz. Yüksek başarıya ulaşmak ve çoğul gebelik riskini azaltmak veya çoğul gebelik şansını artırmak için embriyo transferi genellikle 5.gün yapılır. Biz buna blastokist embriyo transferi diyoruz. Transfer günü heyecan ve kaygı gibi duygularınız zirve yapabilir. Bu süreçte ekibimiz her zaman yanınızda. Embriyo transferinin daha kolay gerçekleşmesi için idrara sıkışık olmanız gerekir ve bu nedenle transfere 1 saat kala yaklaşık 1 litre su içmeniz istenir. Transfer öncesi hazırlıklar tamamlandıktan sonra embriyolarınız hakkında bilgilendirme transferiniz tamamlanır. Embriyo transferi işlemi totalde 10 dk sürecek olup ,30 dk süren yatak istirahatinin ardından tedaviniz ve transfer sonrası dikkat etmeniz hususlar konusunda bilgilendirme yapılır.
Geriye kalan embriyolarınız olursa yapılan bilgilendirme sonrası dondurma işlemi uygulanır. Böylelikle herhangi olumsuz bir durum yaşanırsa daha düşük maliyetle tekrar deneme şansınız olacaktır.
7.Gün
İşleminizin iyi geçtiği umuduyla artık dönüş zamanı. Otelinizden sizi alacak özel aracımızla havaalanına transferiniz konforlu bir şekilde sağlanır.
Tüp Bebek Tedavisinden Sonraki Süreç
Geçmek bilmeyen en heyecanlı dönem.12 gün 12 yıla bedel denildiğini öyle çok duyuyoruz ki. Biz de sizin gibi heyecan içinde olup bu sürecin başarıya ulaşmasını gönülden arzuluyoruz. Gebelik testiniz pozitif gelirse 10 gün sonra ultrason randevusu almanızı öneriyoruz. Sonuca göre bazen 2 gün sonra gebelik testinizin tekrarı istenebilir. Gebelik testinizin negatif gelmesi durumunda ise kullanılan ilaçlar bırakılır ve yine bazen testin tekrarı istenebilir.
