Sperm Donasyonu Nedir?
Sperm donasyonu veya sperm nakli doğumsal ya da sonradan ortaya çıkmış herhangi bir sebepten dolayı sperm üretiminin olmadığı (Azospermi) durumlarda uygulanan ve yine baba adayının sperm hücrelerinin kullanılmasının risk teşkil ettiği (genetik hastalık veya bulaşıcı bir hastalık durumu) durumlarda donör spermi kullanılarak uygulanan bir tüp bebek yöntemidir.
Sperm donasyonu ile tüp bebek işleminde başarı şansı anne adayının yaşına, yumurta rezervine, ve embriyo kalitesine göre değişmektedir. Bu başarı merkezler arasında da değişkenlik gösterip embriyoloji laboratuvarının rolü büyük önem arz etmektedir. Bazen son kez Mikro-TESE, TESA ve TESE işlemini deneyecek çiftler bu seçimini Kıbrıs’tan yana kullanıp, sperm çıkmaması durumunda sperm bankalarından anında yararlanma şansını bulmaktadır. Böylelikle zaman ve maliyet açısından avantaj sağlanmış olunup, bu sürecin zahmeti tekrar yaşanmamış olmaktadır.
Sperm Donasyonu Kimlere Yapılır?
- Azospermi olanlar (semende hiç sperm olmama durumu)
- Zamanında ameliyat edilmediği için sperm üretimi tamamen hasara uğramış olan inmemiş testis durumu olanlar,
- Çocuklukta geçirilmiş ateşli hastalığa (kabakulak ), testis iltihabına bağlı olarak testisleri hasar görmüş olanlar
- Kemoterapi veya radyoterapiden dolayı sperm üretimi zarar görmüş olanlar
- Travma ya da diğer nedenlerle testisi olmayan veya testisi alınmış olanlar
- Genetik hastalık nedeniyle sperm üretimi olmayanlar (Klinefelter Sendromu)
- Mikro-TESE, TESE, TESA, MESA, PESA gibi uygulamalar ile olumlu sonuç alınamadığında
- Kötü sperm kalitesine bağlı tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olanlar
- Kandaki RH uyumsuzluğuna bağlı normal yollardan gebe kalamamış olanlar
- Baba adayının bulaşıcı hastalığının (HIV vb) olduğu durumlarda.
- Akraba evliliğine bağlı doğacak çocukları risk altında olanlar
- Bekar olan kadınlar
- Lezbiyen olan kadınlar
- Ropa Yöntemini Tercih Eden Kadınlar
Bu teknik, iki kadından oluşan bir çiftin tüp Bebek sürecini aktif bir şekilde paylaşmasını sağlar, bunlardan biri bebeğe yumurtayı sağlayan genetik anne, diğeri ise hamileliği taşıyan biyolojik annedir.
Sperm Bağışçısı Nasıl Seçilir?
KKTC Yasalarına dışarıdan sperm donörü kullanılarak sperm bağışı ile tüp bebek yapılması yasaktır. Ancak uluslararası geçerliliği olan ve akredite olmuş sperm bankalarından temin edilen spermler ile tüp bebek işlemi yapılabilir. Merkezimiz Danimarka’da bulunan dünyanın en iyi sperm bankalarıyla (Cryos veya European Bank) anlaşmalı olup , bu bankalardan tedarik ettiği sperm hücreleri ile bünyesinde kendi sperm bankasını kurmuştur. Bir çok etnik kökenden ve kan gruplarından zengin bir stoğa sahip olan bankamızdan sperm seçimi uzman embriyologlarımız önderliğinde yapılmaktadır. Eğer bankamızdan seçim yapılmazsa yurt dışındaki anlaşmalı bankalarımızdan seçim yapılabilmekte ve özel olarak getirtilmektedir. Bu nedenle sperm seçiminin tedaviye başlamadan önce veya başladığı ilk günlerde yapılması ve spermin işlem gününe kadar rezerve edilmesi gerekmektedir. Tabi bu durumun ekstra bir uygulama olması sebebiyle maliyeti artıracağı da bilinmelidir.
Seçim açık/kapalı profil olarak iki şekilde yapılmaktadır. Açık profillerde sperm donörü hakkında daha detaylı bilgiye sahip olabilir, ileride ihtiyaç halinde kendisine ulaşma şansı bulabilirsiniz. Kapalı profillerde ise temel bilgiler dışında detaylı bilgi olmayıp kendisine ulaşma şansınız ise asla yoktur. Seçim yaparken bu ayrıntıyı göz önünde bulundurmanızda fayda var.
Sperm seçimi serfikada bulunan bu özelliklere ve yapılan testlerine göre yapılmaktadır.
- Ülke/Etnik köken
- Yaş
- Kan grubu
- Boy/Kilo
- Göz rengi
- Ten rengi
- Saç rengi
- Eğitim durumu
- Mesleği/İşi
- Hobileri
Sperm Bağışçısına Yapılan Testler Nelerdir?
Bağışçılardan alınan sperm örnekleri yıkama işleminden geçirilip vial dediğimiz küçük tüplerin içinde koyularak dondurulur. Bu dondurma işleminden 6 ay sonra sperm bağışçılarının bulaşıcı hastalıklarla ilgili tüm testleri tekrarlanır. Bu sonuçların normal gelmesi halinde bağışçının bilgileri bankanın web sitesine eklenerek sperminin sipariş edilmesi sağlanır.
- Kan grubu
- HBsAg
- HIV 1/2
- Anti HCV
- Anti – HBC
- HBV-NAT
- HTLV 1 / 2
- HIV 1/ 2 -NAT
- HCV-NAT
- Sifilis yada frengi
- Gonorrhea yada belsoğukluğu
- Chlamidia
- CMV(Cytomegalovirus)
- Kistik fibroz
- Talasemi (Thalasemia)
- Kromozom (Karyotip) Testi
- Kardeşi, anne babası ve aile büyüklerinin medikal geçmişi
- Psikolojik profil
- HIV risk araştırılması, uyuşturucu kullanımı
Bu testlerin dışında sperm bağışçısının ırkı veya etnik kökenine göre sık rastlanan hastalıklara özgü testler de yapılmakta olup sertifikada sonuçlarıyla birlikte ayrıntılı paylaşılmaktadır.
Sperm Donasyonu Tedavisinde İstenen Testler
ANNE ADAYINDAN İSTENEN TESTLER:
- FSH, LH, E2, Progesteron (Adet kanamasının 2. veya 3. günü yapılacak)
- AMH (Bu değeri 0.5 in altında olan anne adaylarında, yeterli yumurta sayısı gelişmeyebilir ve bu da tedavinin başarı ile tamamlanmasına engel teşkil eder. Gebelik gerçekleşmesi halinde ise düşük ile sonuçlanma riski vardır)
- TSH, T3, T4 ,prolaktin (sabah aç karına)
- Tam Kan Sayımı, kan grubu
- Açlık Kan Şekeri (sabah aç karına)
- Üre, SGOT, SGPT
- PTT, INR, APTT
- Vit B12 ve Vit D
- HBsAg, Anti-HCV, HIV, VDRL (Bulaşıcı hastalıklar testidir)
- Karyotip (duruma göre)
- USG (Vajinal Ultrasonografi )adet döneminin 14-20. günleri arasında olması tercih edilir. Rahim içi zarın görünümü, sıvı birikimi, adenomiyozis ( endometrium içindeki siyah delik gibi görünen yapı) miyom, polip ultrason yardımıyla daha doğru tespit edilir. Özellikle rahim içi zarın (Endometrium) kalınlığı çok önem arz etmektedir ve tercihen 8 mm ve üzeri olması istenir. Endometriumda sıvı birikmesi genellikle sezaryen gibi rahim içi operasyonlara bağlı olup yapışıklık olduğunu düşündürmektedir. Ayrıca tüplerde meydana gelen hidrosalpenks adı verilen genişlemeye bağlı da sıvı birikmesi gelişebilir. Usg ile aynı zamanda yumurtalıklar (overler) değerlendirilir. Yumurta rezervinin bu işlem için uygun olup olmadığına bakılır. Başarı şansının yüksek olması için ortalama 10-15 adet olgun yumurta hedefine ulaşılması istenir. Yumurta rezervinin düşük olduğu durumlarda biriktirme yani havuz yöntemi uygulanır. Havuz yönteminde ise genelde 2-3 kez yumurta toplama işlemi yapılır.Bu yöntem zaman alabildiği gibi biraz maliyetli ve meşakkatli de olmaktadır. Böyle durumlarda bazen yumurta donasyonu da tercih edilebilir.
- HSG (Histerosalpingografi ) Kısırlığın nedenlerinin araştırılmasında en önemli ve vazgeçilmez tetkiktir. Rahim ve tüplerin görüntülenmesini sağlayan, rahim girişine özel bir alet takılarak kontrast bir sıvı verilip çekilen bir çeşit röntgendir. Diğer bir adı da rahim filmidir. Basınçlı çekilmesine bağlı olarak ağrı olabileceğinden anestezi altında çekilmesini önermekteyiz. Röntgen ışınlarıyla gerçekleştirilmesine rağmen verilen ışın dozu oldukça düşüktür. Bu röntgen ile özellikle içindeki sıvının embriyoya değmesine bağlı olarak gebeliği olumsuz etkilemesi ve dış gebeliğe sebep olmasıyla bilinen tüplerdeki (fallop tüpleri) şişmeler, rahim içindeki polip, miyom, yapışıklık gibi durumlar tespit edilmektedir. HSG prensip olarak adet kanamasının bitimini takip eden 2-3 günlük zaman diliminde çekilir. Gebeliğin olmadığından emin olunduğu durumlarda ise filmin çekilme gününde esneklik olabilir. Enfeksiyon varlığında ise filmin çekimi ertelenir. Çekilen rahim filmi 2 yıl için geçerli olup cerrahi müdahale geçirilmişse yapışıklık vs açısından filmin tekrarlanması önerilir.
ANNE ADAYINDAN İSTENEN BİLGİLER:
Tedaviyi olumsuz etkileyebilecek veya sağlığı için risk teşkil eden hastalıklar ve kullanılan ilaçlar varsa gerekli önlemeleri almamız açısından mutlaka tarafımıza bildirilmelidir. Özellikle Kan sulandırıcılar, şeker ilaçları, tansiyon ve kalp ilaçlarının yanı sıra sigara -alkol gibi zararlı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı da bizim için önemli bir bilgidir.
BABA ADAYINDAN İSTENİLEN TESTLER:
Spermiyogram (3-5 günlük cinsel perhiz ile ) sonucuna göre Kıbrıs’ta son kez tese planlaması yapılacaksa aşağıdaki testler istenmekte olup tese düşünülmeyen ve direkt sperm donasyonu yaptıracak baba adaylarının sadece kan grubunun olması yeterlidir.
- Kan Grubu
- HBsAg, Anti-HCV, HIV, VDRL (Bulaşıcı hastalıklar testidir)
- FSH, LH, Testesteron hormon analizleri (duruma göre)
- Karyotip (duruma göre)
- APTT-PT
- Kan Sayımı
BABA ADAYINDAN İSTENEN BİLGİLER:
Sperm vermesini engelleyen bir hastalığının (diyabet gibi ) veya strese bağlı sperm verememe durumu varsa tarafımıza bildirilmelidir. Böyle durumlarda destek amaçlı ilaç verilebilir veya spermi testislerden küçük bir operasyon ile almak gerekebilir. Verilen ilaçların komplikasyonları nedeniyle kalp hastalığının varlığı risk teşkil edebilir. Ayrıca kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar da operasyon açısından risk yaratabilir. Yine sperm ile ilgili tedavi veya operasyon (Tese,Tesa,varikosel..vs ) geçirip geçirmediği, sigara -alkol gibi zararlı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı bilgisi tedavinin seyrine ışık tutacağından tarafımıza tam yapılmalıdır.
Sperm Donasyonu İle Tüp Bebek Tedavisi
Yapılan muayane, testler ve tetkikler doğrultusunda bu tedavi yöntemi için uygun görülen anne adayının tedavi planı hazırlanır. Bazen tedavi yapılması planlan zaman dilimi anne-baba adayı için çok önem arz ediyorsa ön tedavi olarak oral kontraseptif kullanılır ve oluşabilecek kist gibi olumsuz gelişmelerin önüne geçilir. Böylelikle asıl tedaviye kesin başlanmasına zemin hazırlanmış olunur.
Tedaviye anne adayının adetinin 2.veya 3.gününde başlanır. Yapılan muayene sonucunda asenkron yumurta gelişimi, kist ..vs gibi durumlar yoksa tercihen Estradiol-Lh-Progesteron gibi hormon testleri de yapılarak tedaviye başlanır. Tedavide anne adayının yaşına, kilosuna ve yumurta rezervine uygun olarak bir tedavi protokolü belirlenir. Bu protokollerden en çok tercih edileni kısa protokol olarak bilinen antagonist protokolüdür. Bu protokolde yumurta büyütücü ve çoğaltıcı hormon iğneleri uygun görülen dozda başlanır. Yaklaşık 9-15 süren bu tedavi, 2-3 günde bir ultrason yapılarak ve duruma göre hormonlara da bakılarak tamamlanır.
Bu tedavide muayenelerin bulunduğunuz ülkede de yapılması mümkün. Varsa kendi doktorunuzun kontrolünde ya da bizim tavsiye edeceğimiz bir doktorun kontrolünde olabilirsiniz.
Yumurtalar yeterli sayı ve büyüklüğe ulaştığında (18-20 mm) çatlatma iğnesi verilerek 34-36.saat sonrasında yumurta toplama işlemi planlanır.
Tedavinin son iğnesi olan ve çatlatma iğnesi olarak bilinen hcg iğnesidir. Yapılma günü ve saati çok önemli olup tedavinin başarısını etkilemektedir. İğnenin saati belirlenirken ülkeler arasındaki saat farkı da göz önünde bulundurulmalıdır. Yumurtalıklarda 20 nin üzerinde folikül gelişmesi ve E2 (östrojen ) hormonunun 3000 ve üzerinde olması durumunda özel bir çatlatma iğnesi kullanılarak OHSS olarak bilinen komplikasyonun gelişmesi önlenir. OHSS (Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu) yumurtalıklarda aşırı büyüme ve damar dışına sıvı çıkışının olduğu çok ciddi bir komplikasyondur. Bu durumda embriyolar dondurularak ilerleyen aylarda transfer planlanır.
Genellikle Kıbrıs’a yolculuk çatlatma iğnesinin sabahından itibaren yani yumurta toplama işleminden bir gün öncesidir.
Sperm Donasyonu Kıbrıs’taki Tedavi Süreci
0.GÜN
Yumurta toplama işleminden 1 gün öncesinde Kıbrıs’a gelmeniz uygun olacağından ulaşım ekibimiz tarafından yürütülen organizasyonla seyahatiniz planlanır. Ekibimizin kontrolünde başlayan yolcuğunuzun bitiminde Kıbrıs Ercan Havaalanı’na indiğinizde özel aracımız ile karşılanıyor olacaksınız. Girne veya Lefkoşa bölgesinden tercih ettiğiniz otele transferiniz sağlandıktan sonra bugününüzü dinlenerek geçirebilirsiniz. Kıbrıs’taki yolculuğunuz esnasında trafiğin sol şeritten olduğunu ve araçlarda direksiyonun sağ tarafta olduğunu fark edeceksiniz. Bu nedenle karşıdan karşıya geçerken geçiş kuralları da farklı olup dikkatli olmanız gerekmektedir. Ekibimiz işlem öncesinde dikkat etmeniz gereken hususlar konusunda tekrar hatırlatmak için sizi arayacak veya bilgilendirme mesajı yollayacaktır. Özellikle işleminizin gecikmemesi veya iptal olmaması için işlem saatinizden 8 saat öncesi aç ve susuz kalmanız gerektiği en önemli konudur. Genellikle 00.00 dan sonra aç kalınması istenir. (Tıpkı oruç tutar gibi hiç bir şey yememeli ve içmemelisiniz.)
1.GÜN
Size söylediğimiz saatte özel aracımızla otelden kliniğimize ulaşımınız sağlanır. Bilgi güvenliğine verdiğimiz önemden dolayı tüm işlemler büyük bir titizlikle gizlilik çerçevesinde yapılmaktadır. Doktorumuzla yapılan görüşme sonrası duruma göre muayeneniz yapılır. Yapılan ön hazırlık sonrasında (serum takılması, önlük giyilmesi, bilgilendirme ve onam formlarının imzalanması ) anestezi altında 10-15 dk gibi bir sürede yumurta toplama (OPU- oocyte pick up) işleminiz gerçekleşir. Baba adayından alınan sperm örneği ile yumurtalar laboratuvarımızda uzman embriyologlarımız tarafından mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemi ile birleştirilir. Uzman hemşirelerimiz tarafından tedavinizin kalan kısmında yer alan ek ilaçlara başlanır. Tedavinizin içeriğinde enjeksiyon işlemi varsa, hemşirelerimiz tarafından otelinizde yapılması sağlanır.
2.GÜN
Laboratuvarda mikroenjeksiyon yöntemi ile birleştirilen yumurta ve sperm hücrelerinin döllenip döllenmediği veya döllendiyse kaç tane döllendiği kontrol edilir. Biz bu birleşimden oluşan hücreye ‘’embriyo’’ diyoruz. Yapılan kontroller sonrasında embriyologlarımız tarafından bilgilendirileceğiniz için gün içinde telefonunuz açık olmalıdır.
3.GÜN
Embriyolarınızın 2.günü. Siz Kıbrıs’ın eşsiz doğasında ve güzel denizinde tatilin keyfini çıkarırken uzman embriyologlarımız tarafından embriyolarınızın takibi güvenli bir şekilde yapılır. Bazı özel durumlarda embriyoların 3.günü transfer planlanabilir. Bu durumda hemşirelerimiz tarafından ertesi günkü transfer saatiniz ve öncesinde dikkat etmeniz gereken hususlar konusunda bilgilendirme yapılır.
4.GÜN
Embriyolarınızın 3.günü olup kaliteleri ve sayıları değerlendirilir. Bazı özel durumlarda embriyoların 3.günü transfer planlanabilir. Eğer transferiniz olmayacaksa hastaneye gelmenize gerek olmayıp tatilinizin keyfini sürebilirsiniz veya dinlenebilirsiniz. Yine embriyologlarımız tarafından size bilgi aktarılacaktır.
5.GÜN
Embriyolarınızın 4.günü olup yine kliniğe gelmenize gerek yoktur. Hemşirelerimiz tarafından transfer saatiniz ve öncesinde dikkat etmeniz gereken hususlar konusunda gün içinde size bilgilendirme yapılır.
6.GÜN
Transfer gününüz. Yüksek başarıya ulaşmak ve çoğul gebelik riskini azaltmak veya çoğul gebelik şansını artırmak için embriyo transferi genellikle 5.gün yapılır. Biz buna blastokist embriyo transferi diyoruz. Transfer günü heyecan ve kaygı gibi duygularınız zirve yapabilir. Bu süreçte ekibimiz her zaman yanınızda. Embriyo transferinin daha kolay gerçekleşmesi için idrara sıkışık olmanız gerekir ve bu nedenle transfere 1 saat kala yaklaşık 1 litre su içmeniz istenir. Transfer öncesi hazırlıklar tamamlandıktan sonra embriyolarınız hakkında bilgilendirme yapılıp embriyolarınızın transferi tamamlanır. Embriyo transferi işlemi totalde 10 dk sürecek olup ,30 dk süren yatak istirahatinin ardından tedaviniz ve transfer sonrası dikkat etmeniz hususlar konusunda bilgilendirme yapılır.
Geriye kalan embriyolarınız olursa yapılan bilgilendirme sonrası dondurma işlemi uygulanır. Böylelikle herhangi olumsuz bir durum yaşanırsa daha düşük maliyetle tekrar deneme şansınız olacaktır.
7.GÜN
İşleminizin iyi geçtiği umuduyla artık dönüş zamanı. Otelinizden sizi alacak özel aracımızla havaalanına transferiniz konforlu bir şekilde sağlanır.
Sperm Donasyonu Tedavisinden Sonraki Süreç
Geçmek bilmeyen en heyecanlı dönem. 12 gün 12 yıla bedel denildiğini öyle çok duyuyoruz ki . Biz de sizin gibi heyecan içinde olup bu sürecin başarıya ulaşmasını gönülden arzuluyoruz. Gebelik testiniz pozitif gelirse 10 gün sonra ultrason randevusu almanızı öneriyoruz. Sonuca göre bazen 2 gün sonra gebelik testinizin tekrarı istenebilir. Gebelik testinizin negatif gelmesi durumunda ise kullanılan ilaçlar bırakılır ve yine bazen testin tekrarı istenebilir.
